Openai/69176012-c510-8012-b593-b76cea1a6fad

Revision as of 05:36, 16 November 2025 by Lukegao (talk | contribs) (by freem.ai...)
(diff) ← Older revision | Latest revision (diff) | Newer revision → (diff)


This conversation was exported from ChatGPT[1]

gpt-5-1 edit

User: Start Learning or Teaching... edit

Start Learning or Teaching...

Assistant: Welcome to TransformaAI — From Learning to Becoming. edit

Welcome to TransformaAI — From Learning to Becoming.

You wrote: “Start Learning or Teaching…” This triggers the Onboarding Flow.

We now begin Step 1.

Please write here your preferred language for this session. edit

(You can answer with something like: English, Español, Français, العربية, 中文, etc.)

User: Sqip edit

Sqip

Assistant: Shumë mirë! edit

Shumë mirë! Do të vazhdojmë në shqip. ( Nëse “Sqip” ishte gabim shtypi për “Shqip”, unë tashmë po vazhdoj në shqip. )

Zgjidh rolin që të përfaqëson më mirë: edit

  1. Nxënës
  2. Mësues
  3. Student Universitar
  4. Profesor
  5. Studiues
  6. Kërkues / Seeker

Shkruaj vetëm numrin ose emrin.

User: Jo është gabim i imi, është dahsur të shkruaj Shqip. edit

Jo është gabim i imi, është dahsur të shkruaj Shqip.

Assistant: Asnjë problem — tani jemi zyrtarisht në shqip. edit

Asnjë problem — tani jemi zyrtarisht në shqip. Vazhdojmë me Hapin 2 të Onboarding-ut.

Zgjidh opsionin që të përfaqëson më së miri: edit

  1. Nxënës
  2. Mësues
  3. Student Universitar
  4. Profesor
  5. Studiues
  6. Kërkues / Seeker

Shkruaj vetëm numrin ose emrin.

User: 4 edit

4

Assistant: Shkëlqyeshëm — ke zgjedhur rolin Profesor. edit

Shkëlqyeshëm — ke zgjedhur rolin Profesor.

Vazhdojmë me Hapin 3.

Zgjidh nivelin akademik me të cilin dëshiron të punojmë: edit

  1. K1–K12
  2. Bachelor / Master
  3. PhD
  4. Mësim i pashtrukturuar (self-directed)

Shkruaj vetëm numrin ose emrin.

User: 3 edit

3

Assistant: Ke zgjedhur nivelin PhD — perfekt për punë të thelluara, konceptuale dhe kërkimore. edit

Ke zgjedhur nivelin PhD — perfekt për punë të thelluara, konceptuale dhe kërkimore.

Vazhdojmë me Hapin 4.

Zgjidh një nga 7 qëllimet transformative: edit

  1. 🌿 Mirëqenia personale
  2. 🌍 Qytetaria aktive
  3. 🌀 Edukim holistik
  4. 🌟 Përtej performancës
  5. ♻️ Qëndrueshmëri & sisteme
  6. 🤝 Përkatësi & Dekolonialitet
  7. 🔮 Superkompleksitet & të nxënit gjatë gjithë jetës

Shkruaj vetëm numrin ose emrin.

User: 6 edit

6

Assistant: Ke zgjedhur 🤝 Përkatësi & Dekolonialitet — një nga fushat më të rëndësishme dhe transformuese në arsimin bashkëkohor, … edit

Ke zgjedhur 🤝 Përkatësi & Dekolonialitet — një nga fushat më të rëndësishme dhe transformuese në arsimin bashkëkohor, sidomos në nivel PhD dhe rol Profesor.

Vazhdojmë me Hapin 5.

Shkruaj këtu lëndën, fushën akademike ose disiplinën me të cilën dëshiron të punojmë në këtë sesion. edit

P.sh.: sociologji, shkenca politike, edukim, filozofi, histori, letërsi, psikologji, pedagogji kritike, etj.

User: Historia e re e Kosovës. edit

Historia e re e Kosovës.

Assistant: Faleminderit! edit

Faleminderit! Fusha jote do të jetë: Historia e Re e Kosovës — shumë e përshtatshme për një fokus kërkimor mbi përkatësinë, dekolonialitetin dhe kujtesën kolektive.

Vazhdojmë me Hapin 6.

Shkruaj këtu temën ose pyetjen udhëzuese mbi të cilën dëshiron të ndërtosh sesionin. edit

Mund të jetë diçka si:

  • “Si ka ndikuar trashëgimia koloniale në formimin e identitetit modern kosovar?”
  • “Roli i rezistencës civile në shtetndërtimin e Kosovës 1989–1999.”
  • “Kujtesa kolektive dhe narrativat konkurruese në historinë e re të Kosovës.”
  • Ose një pyetje krejtësisht e jotja.

Shkruaj temën ose pyetjen që dëshiron të shqyrtojmë.

User: Kontributi i Albin Kurtit në shtetndërtimin e Kosovës. edit

Kontributi i Albin Kurtit në shtetndërtimin e Kosovës.

Assistant: Tema jote udhëzuese është: edit

Tema jote udhëzuese është: “Kontributi i Albin Kurtit në shtetndërtimin e Kosovës.”

Shkëlqyeshëm — kjo temë lidhet natyrshëm me përkatësinë, dekolonialitetin, kujtesën politike dhe transformimin shoqëror, ideale për një qasje profesoriale dhe nivel PhD.

Tani vijojmë me Hapin 7, i fundit.

Zgjidh stilin në të cilin dëshiron ta zhvillojmë sesionin: edit

  1. 🪞 Reflektues – qetë, introspektiv, me ndalesa meditimi idesh.
  2. 💬 Dialogjik – si bisedë e thellë akademike.
  3. 🔍 Kritik – analizë strukturore, shtresim epistemik, ngritje pyetjesh.
  4. 🛠️ Praktik – fokus te strategjitë, aplikimet dhe përdorimet konkrete.
  5. 🎭 Poetik – me metafora, narrativë dhe ritëm estetik.

Shkruaj vetëm numrin ose emrin.

User: 3 edit

3

Assistant: Ke zgjedhur stilin 🔍 Kritik — perfekt për një analizë të thellë, strukturore dhe konceptuale mbi kontributin e Albin K… edit

Ke zgjedhur stilin 🔍 Kritik — perfekt për një analizë të thellë, strukturore dhe konceptuale mbi kontributin e Albin Kurtit në shtetndërtimin e Kosovës, me lente përkatësie, dekolonialiteti dhe transformimi shoqëror.

Ne tani do të fillojmë Ciklin e Parë të Sesionit sipas strukturës TransformaAI: edit

  1. Aktivizimi (narrativë/metaforë)
  2. Shpjegimi Themelor - Hyrje → Bërthama → Aplikime → Pyetje Hulumtuese - Cikli i qartësisë T1–T3 brenda
  3. Integrimi me Shtyllat e TransformaAI
  4. Përmbledhje
  5. Fjalorthi
  6. Pastaj shfaqen 12 Opsionet

E imagjinojmë Kosovën pas vitit 1999 si një bibliotekë të madhe të sapohapur, ku shumë rafte janë bosh, disa të tjerë të mbushur me libra të shkruar nga të tjerët, dhe disa s’e kanë pasur kurrë mundësinë të ekzistojnë. edit

Në këtë metaforë, shtetndërtimi s’është vetëm ngritje institucionesh, por edhe çlirim nga rrëfimet e huaja, rindërtim i kujtesës dhe autorësisë mbi narrativën e vet.

Roli i figurave politike të reja, si Albin Kurti, nuk mund të kuptohet pa parë këtë sfond: – d.m.th. luftën për autonomi diskursive, jo vetëm për sovranitet institucional.

## edit

Kontributi i Albin Kurtit në shtetndërtimin e Kosovës vendoset në një terren ku kombinohen:

  • rezistenca civile,
  • kundërshtimi i strukturave represive,
  • ndërtimi i narrativave të reja politike,
  • dhe artikulimi i një vizioni alternativ për demokracinë pas-konfliktit.

Në stilin kritik, fokusi është te strukturat, ideologjitë, marrëdhëniet e pushtetit dhe epistemologjitë e rezistencës.

### edit

Kontributi i Kurtit mund të lexohet si ngritje e një kundër-hegjemonie ndaj dy forcave:

  • trashëgimisë koloniale-juridike të Jugosllavisë,
  • dhe modelit neoliberal të shtetndërtimit të importuar pas 1999.
Nga Lëvizja studentore e ’97–’98 dhe më pas nga Vetëvendosje, mjeti kryesor ka qenë artikulimi i një epistemologjie të popullit: edit

– sovraniteti buron nga qytetari, jo nga ndërkombëtarizimi i sistemit politik.

Në analizën kritike, Kurti shihet si aktor që: edit
  • sfidon strukturat e adminstrimit ndërkombëtar,
  • denoncon narrativat paternaliste,
  • kërkon barazi epistemike për popullin,
  • dhe i jep prioritet autorësisë vendore në proceset shtetformuese.
Diskursi i tij thekson: edit
  • integritetin,
  • transparencën,
  • reciprocitetin,
  • anti-korrupsionin,
  • dhe lidhjen morale midis qytetarit dhe shtetit.

Kjo krijon një modalitet etik të shtetndërtimit.

Në praktikë, kontributi i tij shfaqet në tri fusha: edit

– Riartikuli i nocioneve si “vetëvendosje”, “barazi”, “pavarësi epistemike”. edit

– Ndryshoi fjalorin e politikës kosovare.

– Përfshiu breza të rinj në politikë. edit

– Introduktoi forma të reja të protestës civile.

– Legjitimim i ri demokratik përmes pjesëmarrjes masive. edit

– Qasje më e fortë në çështjet e sovranitetit, dialogut, drejtësisë sociale.

1. Cilat janë shtresimet dekoloniale në diskursin e Kurtit post-2020? edit

  1. Si ndryshon koncepti i shtetit në retorikën e tij krahasuar me elitën politike 2000–2010?
  2. A mund të konsiderohet Vetëvendosje laborator i epistemologjisë së rezistencës?
  3. Cili është ndikimi afatgjatë i moralizimit të politikës në shtetndërtim?

### edit

Kontributi i Albin Kurtit në shtetndërtimin e Kosovës qëndron te transformimi i politikës nga një proces i kontrolluar internacionalisht në një projekt që e vendos qytetarin në qendër. Ai e sfidoi logjikën koloniale të administrimit dhe kërkoi autonomi të plotë politike dhe epistemike për Kosovën. Përmes rezistencës civile, diskursit të ri moral dhe mobilizimit shoqëror, ai krijoi një model alternativ të demokracisë që synon drejtësi, barazi dhe shtet funksional.

Për verifikim kritik, përgjigju këtyre 3 pyetjeve të shkurtra: edit
  1. Cili është dimensioni dekolonial në qasjen e Kurtit?
  2. Si e ka ndryshuar ai fjalorin politik?
  3. Në cilën mënyrë kontributi i tij prek institucionalizimin e shtetit?

(Nuk ka përgjigje të sakta — duam të zbulojmë ç’është e mjegullt.)

Kur të përgjigjesh, do të kaloj në T3 — Riparimi i boshllëqeve, pastaj në Përmbledhje, Fjalorth, dhe pastaj 12 Opsionet.

User: 1. edit

  1. Dimensioni dekolonial i politikës së Kurtit më së miri mund të shprehet me qasjen e tij ndaj dialogut me Presidentin Vuçiq në bisedimet e ndërmjetësuara nga Komisioni Evropian i BE. Në këto bisedime ai arriti të vendosë Kosovën si partnere e barabartë në tryezën e dialogut. Përveç kësaj, veprimet e tij konkrete që i ka bërë me rastin e sulmit terrorist të njësive paramilitare në fshatin Banjska në vitin 2023, pasqyrojnë qëllimin e tij të qartë për vendosjen e rendit dhe ligjit në pjesën veriore të Kosovës. 2. Në aspektin diplomatik Kurti arriti të ndryshojë diskursin e bisedimeve prej: Prishtinë-Beograd në Kosovë-Serbi, duke e sfiduar tërë diplomacinë ndërkombëtare, sidomos atë evropiane që të heqë dorë nga statusi diskriminues ndaj Kosovës (që ende trajtohet me fusnotë (*) pasi që BE ende nuk e njeh si shtet. Kjo qasje e Kurtit e avancoi pozitën e Kosovës në arenën diplomatike, por gjithashtu edhe në Kosovë. 3. Veprimet e Qeverisë së Kurtit në mandatin e fundit kundër korrupcionit, ngritjes së standardeve të llogaridhënies institucionale, sidomos ato financiare, eliminimin e doganave që ishin nën operimin e operatorëve privat, forcimi i aftësisë mbrojtëse ushtarake të Kosovës janë vetëm disa nga arritjet që tregojnë vendosmërinë e Kurtit për forimin e institucioneve dhe ngritjen e standardeve demokratike në vend.

Assistant: Faleminderit për një teach-back të thelluar, argumentues dhe të qartë — tipik për nivel PhD dhe rolin tënd si Profesor. edit

Faleminderit për një teach-back të thelluar, argumentues dhe të qartë — tipik për nivel PhD dhe rolin tënd si Profesor. Tani do të kryej T3 — Riparimin e boshllëqeve, duke identifikuar pikat që kërkojnë përmirësim analitik, jo faktik.

Duke lexuar përgjigjen tënde, shfaqen katër zona për thellim kritik (jo gabime, por mundësi për t’i bërë argumentet edhe më të forta): edit

Ti e përshkruan si garantimin e barazisë Kosovë–Serbi në tryezë. edit

Ky është element i rëndësishëm, por qasje dekoloniale nënkupton diçka më të thellë:

Dekolonialiteti i Kurtit mund të lexohet jo vetëm si kërkesë për status të barabartë, por si shkëputje nga epistemologjitë e vjetra të administrimit ndërkombëtar, pra: edit

– kundërshtimi i strukturave paternaliste, – rimëkëmbja e autorësisë politike, – dhe kërkesa që Kosova të mos trajtohet si “objekt i menaxhimit”, por si subjekt politik.

Ashtu si një universitet që do të vendosë vetë programet e veta akademike, pa komisione nga jashtë që vendosin standardet. edit

Ti argumenton se ndryshimi nga “Prishtinë–Beograd” në “Kosovë–Serbi” e sfidon BE-në. edit

Saktë, por kritikisht duhet të theksohet:

Ky ndryshim nuk është vetëm gjuhësor — ai është zhvendosje epistemike: edit

– e rikonfiguron subjektin e dialogut, – vendos shtetin në qendër të bisedës, – dhe sfidon kornizat koloniale të diplomacisë europiane që kanë tentuar ta relativizojnë subjektivitetin e Kosovës.

Është si të kalosh nga “klasa e profesorit” në “departamenti i profesorit”: niveli dhe legjitimiteti ndryshojnë thelbësisht. edit

Ti përmend shembuj konkretë, shumë mirë. edit

Por për analizë kritike, duhet të theksohet dimensioni etik, strukturor dhe institucional-transformues.

Në optikën kritike, lufta kundër korrupsionit e Qeverisë Kurti nuk është vetëm teknike (doganat, financat), por është një projekt i moralit politik që kërkon të krijojë një standard të ri të sjelljes publike — një kontratë etike midis qytetarit dhe shtetit. edit
Si të ndryshosh jo vetëm rregullat e provimit, por mënyrën se si studenti dhe profesori e konceptojnë ndershmërinë akademike. edit

Ti e përshkruan saktë rastin e Banjskës, por mungon kornizimi teorik: edit

Ndërhyrja e shtetit në veri mund të lexohet si proces i re-konstituimit të sovranitetit territorial ndaj zonave gri, duke sfiduar modelet ndërkombëtare të “stabilitetit të ngrirë”. edit
Si të rikthesh kontrollin mbi një laborator universitar që ka funksionuar për vite të tëra me rregulla jozyrtare. edit

Për t’i ngritur argumentet në nivel të lartë kritik: edit

  1. Dekolonialiteti → jo vetëm barazi në dialog, por ç’përjashtim epistemik dhe fund i paternalizmit ndërkombëtar.
  2. Diskursi i ri diplomatik → zhvendosje e subjektit politik, jo vetëm ndryshim termi.
  3. Lufta kundër korrupsionit → përkufizohet si projekt etik i shtetndërtimit.
  4. Roli në veri → interpretohet përmes rikthimit të sovranitetit territorial.

Përmbledhja → Fjalorthi → pastaj 12 Opsionet. edit

Por para se të vazhdoj:

User: Pajtohem plotësisht me sugjerimet që më ke bërë, andaj të vazhdojmë sesionin. edit

Pajtohem plotësisht me sugjerimet që më ke bërë, andaj të vazhdojmë sesionin.

Assistant: Shumë mirë — atëherë vazhdojmë me rrjedhën e sesionit sipas strukturës TransformaAI. edit

Shumë mirë — atëherë vazhdojmë me rrjedhën e sesionit sipas strukturës TransformaAI.

Tema jote lidhet drejtpërdrejt me dy shtylla qendrore: edit

- Analiza e Kurtit si aktor që kundërshton strukturat e trashëgimisë koloniale-politike. edit
  • Krijimi i narrativës së re të subjektivitetit politik të Kosovës.
  • Rrëzimi i kornizave paternaliste ndërkombëtare.
- Mobilizimi shoqëror edit
  • Pjesëmarrja e gjerë demokratike
  • Rikonceptimi i raportit qytetar–shtet
Politika e Kurtit zhvillohet në terren superkompleks: edit

– dialog ndërkombëtar, – marrëdhënie jostabile Kosovë–Serbi, – diplomaci në shumë shtresa, – transformim i brendshëm politik.

Në këtë sesion kemi analizuar kontributin e Albin Kurtit në shtetndërtimin e Kosovës përmes një lente kritike-dekoloniale. edit

Tri bërthama kryesore të kontributit të tij janë:

  1. Dekolonialiteti politik dhe epistemik – zhvendosja e Kosovës nga objekt në subjekt politik; – sfidimi i strukturave ndërkombëtare paternaliste; – artikulimi i një autorësie të pavarur shtetërore.
  2. Transformimi i diskursit publik dhe diplomatik – nga “Prishtinë–Beograd” në “Kosovë–Serbi”; – modelim i një gjuhe të re të politikës dhe diplomacisë; – rivendosje e dinjitetit të shtetit në dialog.
  3. Reformat etike, institucionale dhe territoriale – lufta kundër korrupsionit si projekt moral; – ngritja e standardeve të llogaridhënies; – rikonstituimi i sovranitetit territorial (veriu, pas Banjskës).

Në tërësi, kontributi i Kurtit mund të kuptohet si kapërcim nga shtetformimi nën mbikëqyrje në shtetformim të autorësuar — një proces transformues dhe thellësisht politik.

Dekolonialitet edit

Qasje që synon çlirimin nga strukturat e dijes, politikës dhe pushtetit të trashëguara nga kolonializmat e vjetra dhe të rinj.

Epistemologji e rezistencës Mënyra alternative e të menduarit që buron nga përvoja e shtypjes, rezistencës dhe aspiratave për barazi.

Sovranitet territorial Aftësia e shtetit për të ushtruar pushtet efektiv mbi gjithë territorin e tij.

Moral politik Standard etik kolektiv që formon sjelljen e shtetit, institucioneve dhe aktorëve politikë.

Kundër-hegjemonia Krijimi i një diskursi ose praktike që sfidon rendin dominues të pushtetit.

(me stil kritik, dhe të lidhura me temën tënde) edit

Analizë më e thelluar e diskursit politik të Kurtit në periudha të caktuara (p.sh. 2010–2015, 2020–2024). edit
Krahaso qasjen e Kurtit me një lider tjetër në kontekst post-konflikt (p.sh. Timor-Leste, Kroaci, Lituani). edit
Hartim i një reflektimi mbi ndikimin emocional të narrativave të shtetndërtimit në identitetin kolektiv. edit
Një mini-debat i strukturuar mbi pyetjen: “A e përshpejtoi apo e ngadalësoi Kurti shtetndërtimin?” edit
Si ta përdorësh këtë temë në auditor për ta zhvilluar mendimin kritik te studentët? edit
Hartim i një projekti për edukimin qytetar në Kosovë që ndërton kapacitetet e “autorësisë politike”. edit
Si lidhet kjo temë me teorinë e nacionalizmit, sociologjinë e tranzicionit dhe filozofinë politike? edit
Harto një mini-ese metaforike: “Shteti si bibliotekë që po shkruan librat e vet.” edit
Krijim i një rubrike vlerësimi për politikat shtetndërtuese të Qeverisë Kurti bazuar në moral, transparencë dhe barazi. edit
Si do të dukej shtetndërtimi i Kosovës në 2035 me/pa qasje dekoloniale? edit
Kërkim i burimeve (UN, OSCE, akademike) për të analizuar narrativat ndërkombëtare ndaj Kosovës. edit
Hartim i një fragmenti narrativ “Kosova si subjekt që ngrihet”, me fokus te dinjiteti kolektiv. edit

Zgjidh një nga 12 opsionet me të cilin dëshiron të vazhdojmë. edit

Shkruaj vetëm numrin.

User: Nga kjo që mësuam ma shkruaj një përmbledhje përfundimtare që do të mund ta përdorë kur e përbyllë sesionin me studentë. edit

Nga kjo që mësuam ma shkruaj një përmbledhje përfundimtare që do të mund ta përdorë kur e përbyllë sesionin me studentë.

Assistant: Ja një përmbledhje përfundimtare, e përgatitur posaçërisht për t’u përdorur nga profesorët në mbylljen e një sesioni ak… edit

Ja një përmbledhje përfundimtare, e përgatitur posaçërisht për t’u përdorur nga profesorët në mbylljen e një sesioni akademik mbi kontributin e Albin Kurtit në shtetndërtimin e Kosovës, me fokus kritik-dekolonial. Teksti është i qëndrueshëm, i balancuar dhe i gatshëm për përdorim pedagogjik.

📘 Përmbledhje Përfundimtare e Sesionit edit

Sot e shqyrtuam kontributin e Albin Kurtit në shtetndërtimin e Kosovës përmes një lenteje kritike, dekoloniale dhe etiko-institucionale. E pamë se roli i tij nuk kuptohet vetëm përmes vendimeve politike, por përmes mënyrës se si ai ka sfiduar strukturat e trashëguara, ka ndryshuar fjalorin politik dhe ka kërkuar një autorësi të re shtetërore për Kosovën.

Në dimensionin dekolonial, Kurti ka artikuluar një zhvendosje të rëndësishme: nga Kosova si “objekt i menaxhimit ndërkombëtar” në Kosovën si subjekt politik me barazi epistemike. Ky transformim është parë në dialogun Kosovë–Serbi, në rastin e Banjskës dhe në afirmimin e sovranitetit institucional.

Në planin diskursiv, ndryshimi nga gjuha “Prishtinë–Beograd” në “Kosovë–Serbi” nuk është thjesht semantik; është një kushtim për ta riafirmuar shtetin si aktor të plotë në arenën ndërkombëtare, duke sfiduar korniza paternaliste dhe modele të vjetra ndërmjetësimi.

Në aspektin etik dhe institucional, qeverisja e tij ka synuar të ndërtojë një kulturë të re politike të bazuar në integritet, transparencë dhe llogaridhënie—jo si teknikalitete administrative, por si projekte morale të shtetndërtimit. Reformimi i luftës kundër korrupsionit, pastrimi i praktikave të vjetra dhe rritja e standardeve demokratike janë elemente qendrore të këtij vizioni.

Së fundi, perspektiva e qytetarisë aktive dhe mobilizimit shoqëror na tregon se shtetndërtimi nuk është vetëm proces institucional, por edhe një proces i pjesëmarrjes kolektive, ku qytetarët gjejnë zë, rol dhe agjenci.

One-liner për ta mbyllur sesionin me studentë edit

“Shtetndërtimi i Kosovës nuk është vetëm ngritje institucionesh, por rimëkëmbje e autorësisë së vet politike dhe epistemike.”

Nëse dëshiron, mund ta riformatoj këtë përmbledhje:

  • në një version më të shkurtër,
  • në gjuhë më akademike,
  • ose në formë slajdi për prezantim.

gpt-5-1-thinking edit

User: 9 edit

9

Assistant: Ke zgjedhur Opsionin 9 – Vlerësim me rubrika etike. edit

Ke zgjedhur Opsionin 9 – Vlerësim me rubrika etike. Do ta përdorim për të strukturuar vlerësimin kritik të kontributit të Kurtit në shtetndërtim, pa u kthyer në propagandë pro/ kundër.

Më poshtë ke një rubrikë të plotë, që mund ta përdorësh si profesor në kurs BA/MA/PhD.

🧩 1. Arkitektura e rubrikës edit

Do të ndërtojmë rubrikën mbi 5 dimensione:

  1. Moraliteti politik & integriteti personal
  2. Transparenca & llogaridhënia institucionale
  3. Barazia & drejtësia sociale
  4. Sovraniteti politik & dekolonialiteti
  5. Pjesëmarrja demokratike & qytetaria aktive

Secili dimension vlerësohet nga 1 deri 4, me përshkrime cilësore (jo thjesht numra).

📊 2. Rubrika – Versioni i plotë (4 nivele) edit

1️⃣ Moraliteti politik & integriteti personal edit

4 – Shumë i lartë Politikat dhe veprimet konkrete janë në përputhje sistematike me premisat etike të artikuluara publikisht; nuk shihen kompromise të mëdha morale; ndërhyrjet kundër korrupsionit prekin edhe radhët e veta politike.

3 – I lartë Diskursi etik pasqyrohet shpesh në politika; ka raste të tensionit midis parimeve dhe kompromisit politik, por pa devijime strukturore.

2 – I kufizuar Etika përdoret më shumë si retorikë sesa si praktikë; disa reforma mbesin sipërfaqësore; tolerohen aleanca ose praktika që bien ndesh me parimet e shpallura.

1 – I ulët Retorika etike bie në kontrast të dukshëm me praktikat; korrupsioni, klientelizmi ose nepotizmi mbeten të përhapura dhe të paadresuara seriozisht.

2️⃣ Transparenca & llogaridhënia institucionale edit

4 – Shumë e lartë Vendimmarrja politike shoqërohet me arsyetime të qarta publike; dokumentet kryesore bëhen publike; krijohen mekanizma të fortë monitorimi dhe auditimi të pavarur.

3 – E lartë Ka përparime të dukshme në hapjen e institucioneve; raportimi financiar dhe politik është më i aksesueshëm; mbetet ende pa u përmbyllur disa fusha të errëta.

2 – E kufizuar Disa hapa formalë ndërmerren, por llogaridhënia mbetet selektive; praktikat e vjetra nuk ndryshohen thellësisht.

1 – E ulët Transparenca përdoret kryesisht si marketing; mungon një kulturë e raportimit të hapur; vendime kyçe merren pa shpjegim publik.

3️⃣ Barazia & drejtësia sociale edit

4 – Shumë e lartë Politikat synojnë në mënyrë eksplicite dhe të matshme reduktimin e pabarazive (regjionale, ekonomike, gjinore, etnike); ka shenja reale të rishpërndarjes dhe inkluzionit.

3 – E lartë Ka programe serioze për drejtësi sociale, por rezultatet janë të pabarabarta ose ende në proces; grupet vulnerabël përfshihen, por jo gjithmonë në mënyrë të qëndrueshme.

2 – E kufizuar Drejtësia sociale citohet shpesh, por politikat nuk sjellin ndryshime të qarta strukturale; pabarazitë mbeten të theksuara.

1 – E ulët Nuk shihen hapa seriozë drejt zvogëlimit të pabarazive; disa politika madje mund t’i përforcojnë ato.

4️⃣ Sovraniteti politik & dekolonialiteti edit

4 – Shumë i lartë Politikat rikonfigurojnë realisht raportin Kosovë–strukturat ndërkombëtare: nga varësi në partneritet; diskursi dhe praktikat afirmojnë subjektivitetin politik të Kosovës pa rënë në izolim.

3 – I lartë Ka zhvendosje të qartë diskursive (p.sh. Kosova–Serbia, jo thjesht Prishtinë–Beograd); ndërmerren hapa të rëndësishëm për autorësi vendore, por disa varësi strukturore mbeten.

2 – I kufizuar Retorika dekoloniale është e fortë, por rezultatet konkrete në raportet ndërkombëtare janë të pjesshme; strukturat e vjetra mbeten pothuaj të paprekura.

1 – I ulët Megjithë diskursin, raportet reale të varësisë dhe hierarkisë ndërkombëtare nuk ndryshojnë; Kosova mbetet kryesisht “objekt” i menaxhimit.

5️⃣ Pjesëmarrja demokratike & qytetaria aktive edit

4 – Shumë e lartë Qeverisja e inkurajon realisht pjesëmarrjen e qytetarëve: konsultime publike, përfshirje të grupeve shoqërore, transparencë digjitale, mobilizim politik përtej zgjedhjeve.

3 – E lartë Ka rritje të ndërveprimit me qytetarët; pjesëmarrja nuk është vetëm elektorale, por ende e kufizuar në praktikë.

2 – E kufizuar Mobilizimi qytetar trajtohet më shumë si bazë elektorale sesa si partner në qeverisje; mekanizmat pjesëmarrës janë formalë.

1 – E ulët Qeverisja mbetet kryesisht top-down; pjesëmarrja kufizohet në votime periodike pa kulturë të dialogut publik.

🧮 3. Si ta përdorësh këtë rubrikë në praktikë edit

  • Mund ta aplikosh në një seminar ku studentët: - lexojnë fjalimet, programet qeverisëse, raportet ndërkombëtare; - pastaj punojnë në grupe dhe plotësojnë rubrikën për secilin dimension; - më pas mbajnë prezantime ku mbrojnë vlerësimet e tyre.
  • Mund ta përdorësh edhe në një ese vlerësuese: - Çdo student zgjedh 2–3 dimensione dhe argumenton vlerësimin e tij (p.sh. Sovraniteti: 3/4, Barazia: 2/4) me referenca empirike.

🧵 T4 – Super-shkurt: 3 rreshta + një njëvijë edit

3 rreshta Rubrika që ndërtuam e vlerëson kontributin e një lideri në shtetndërtim sipas pesë boshtesh: moral, transparencë, drejtësi sociale, sovranitet dekolonial dhe pjesëmarrje demokratike. Nuk kufizohet në opinion, por e detyron vlerësuesin të lidhë gjykimin me prova empirike dhe korniza teorike. Ajo mund të përdoret si instrument didaktik, kërkimor dhe reflektiv njëkohësisht.

One-liner (5 fjalë)

Vlerësim etik-strukturor, jo thjesht politik.

🎯 Dy mini-detyrëza aplikuese (T5) edit

  1. Rutine (brenda Kosovës): Zgjidh një fjalim ose program qeverisës të Kurtit dhe provo të plotësosh rubrikën vetëm për dy dimensione: - Sovraniteti politik & dekolonialiteti - Transparenca & llogaridhënia
  2. Transfer (krahasim ndërkombëtar): Zgjidh një lider nga një shtet tjetër post-konflikt dhe provo ta aplikosh të njëjtën rubrikë, për të parë: - ku qëndron ngjashmëria, - dhe ku del në pah specifika kosovare.

Nëse dëshiron, hapi i radhës mund të jetë:

  • ose ta mbushim bashkë rubrikën për një periudhë konkrete të Qeverisë Kurti,
  • ose ta rishkruajmë rubrikën në format tabelar gati për syllabusin ose për një syllabus në PDF.

Më thuaj: 👉 a dëshiron ta aplikojmë konkretisht rubrikën në një periudhë të caktuar (p.sh. 2021–2024), apo ta përgatisim si instrument didaktik (për syllabus / modul kursi)?

References edit

  1. "ChatGPT - TransformaAI". ChatGPT. Retrieved 2025-11-15.