Editing Openai/69461e6a-836c-8001-93fc-fb54a8a637bc (section)

=== ## ===

===== ในสังคมที่ยึดหลักนิติธรรม คำพิพากษาศาลสูงสุดควรเป็นจุดสิ้นสุดของข้อพิพาทและเป็นหลักประกันความเป็นธรรมแก่ประชาชน แต่กรณีท่อส่งก๊าซธรรมชาติของบริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) กลับกลายเป็นตัวอย่างตรงกันข้ามอย่างสิ้นเชิง =====

ศาลปกครองสูงสุดได้มีคำพิพากษาเมื่อปี 2550 ในคดีหมายเลขแดง ฟ.35/2550 วินิจฉัยอย่างชัดเจนว่า ท่อส่งก๊าซธรรมชาติและอุปกรณ์ที่ประกอบกันเป็นระบบท่อส่งก๊าซ เป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน ต้องโอนคืนกระทรวงการคลัง การวินิจฉัยนี้ไม่เพียงแต่เป็นข้อกฎหมาย แต่ยังสะท้อนเจตนารมณ์แห่งรัฐธรรมนูญที่ปกป้องประโยชน์สาธารณะ

อย่างไรก็ตาม เมื่อพิจารณาเส้นทางต่อมาหลังคำพิพากษา เรากลับพบว่าแทนที่ประชาชนจะได้รับประโยชน์ ค่าไฟฟ้ากลับแพงขึ้นจากการผลักภาระค่าผ่านท่อเพิ่มอีกหลายพันล้านบาทต่อปี ขณะที่ ปตท.มีกำไรสูงเกินสมควร ปัญหานี้จึงไม่ได้เป็นเพียงข้อพิพาททางกฎหมาย แต่เป็นเรื่องที่สะท้อนการบิดเบือนของกลไกกำกับดูแลและกระบวนการยุติธรรมทั้งระบบ

===== หลังคำพิพากษา ศาลปกครองสูงสุดมีคำสั่งให้บังคับคดี โดยสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน (สตง.) ได้เข้ามามีบทบาทในการตรวจสอบ เมื่อวันที่ 29 ตุลาคม และ 9 ธันวาคม 2551 สตง.ประชุมร่วมกับ ปตท. และทักท้วงอย่างเป็นทางการว่า ปตท.ยังไม่คืนทรัพย์สินครบถ้วน เนื่องจากคืนเฉพาะบางส่วนของโครงการท่อบนบก 3 เส้นทาง ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อ 18 ธันวาคม 2550 ซึ่งไม่ตรงกับคำพิพากษาที่สั่งให้คืนทั้งระบบ =====

อย่างไรก็ตาม ปตท.ได้ยื่นรายงานต่อศาลเมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 2551 ว่าได้คืนทรัพย์สินครบถ้วนแล้ว และเพียงวันถัดมา ศาลก็มีคำสั่งเสร็จการบังคับคดีทันที โดยมิได้มีการตรวจสอบข้อเท็จจริงจากสตง.อย่างรอบด้าน

ต่อมา ผู้ฟ้องคดีคือ มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค ได้ยื่นคำร้องต่อศาลปกครองสูงสุดเมื่อ 3 มีนาคม 2552 ขอให้ทบทวนคำสั่งเสร็จการบังคับคดี แต่ศาลก็ยกคำร้องโดยไม่ได้วินิจฉัยประเด็นการคืนทรัพย์สินไม่ครบถ้วนอย่างแท้จริง กระบวนการนี้จึงสะท้อน ความบกพร่องเชิงโครงสร้างของการบังคับคดีปกครอง ซึ่งเอื้อให้เอกชนสามารถใช้รายงานฝ่ายเดียวเป็นเกราะกำบังทางกฎหมาย

===== ในขณะที่ปัญหาการคืนทรัพย์สินยังคาราคาซัง ปตท.กลับเดินหน้าขอขึ้นค่าผ่านท่อก๊าซ โดยยื่นคำขอต่อคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน (กกพ.) เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม 2551 =====

บันทึกการประชุม กกพ. 5 ครั้ง ที่ใช้พิจารณาเรื่องนี้ไม่ปรากฏแม้แต่ถ้อยคำเดียวเกี่ยวกับคำพิพากษาศาลปกครองสูงสุด มติและข้อทักท้วงของสตง. หรือข้อเรียกร้องของมูลนิธิเพื่อผู้บริโภค กกพ.กลับพิจารณาโดยอ้างหลักเกณฑ์ทางเทคนิคการคำนวณตามคู่มือของคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ (กพช.) และอ้างว่าได้ “รับฟังผู้มีส่วนได้เสีย” แล้ว

แต่ในความเป็นจริง ผู้มีส่วนได้เสียตัวจริงคือประชาชนผู้ใช้ไฟฟ้าทั้งประเทศ และองค์กรผู้บริโภคที่ฟ้องคดี กลับไม่เคยถูกเชิญให้เข้ามามีส่วนร่วม กระบวนการรับฟังถูกลดรูปเหลือเพียงการเปิดช่องทางให้แสดงความคิดเห็นผ่านเว็บไซต์ภายในเวลาจำกัด ซึ่งแทบไม่มีใครเข้าถึงได้จริง การตีความเช่นนี้จึงเป็นเพียงการสร้างภาพว่ามีส่วนร่วม ทั้งที่ในสาระคือ การปิดกั้นเสียงของผู้เสียหายโดยตรง

===== หัวใจของปัญหานี้อยู่ที่การที่ทั้งปตท., กกพ. และกระทรวงพลังงาน ปฏิบัติในทางพฤตินัยว่า ระบบท่อส่งก๊าซเป็นทรัพย์สินของปตท. ทั้งที่ศาลวินิจฉัยแล้วว่าต้องเป็นของแผ่นดิน =====

เมื่อกกพ.อนุมัติขึ้นค่าผ่านท่อ รายได้จากค่าบริการดังกล่าวไม่ได้ถูกส่งเข้าคลัง แต่กลับกลายเป็นรายได้ของปตท.โดยตรง เท่ากับรัฐและประชาชนเสียผลประโยชน์ซ้ำสอง คือ (1) ไม่ได้รับทรัพย์สินกลับคืนครบถ้วน และ (2) ต้องแบกรับค่าไฟฟ้าที่แพงขึ้นจากค่าผ่านท่อ

นี่คือการตีความบิดเบือนที่ขัดต่อคำพิพากษาและมติของสตง.โดยตรง และสะท้อนถึง Regulatory Capture หรือการที่หน่วยงานกำกับดูแลถูกครอบงำโดยทุนขนาดใหญ่

===== การปรับขึ้นค่าผ่านท่อครั้งนั้นส่งผลกระทบโดยตรงต่อค่าไฟฟ้า ประชาชนต้องจ่ายแพงขึ้นกว่า 4,500 ล้านบาทต่อปี ทั้งที่ค่าผ่านท่อเดิมก็ก่อให้เกิดภาระต่อประชาชนแล้วถึงราว 3,000 ล้านบาทต่อปี =====

ในขณะเดียวกัน รายงานการเงินของปตท.ระบุว่าธุรกิจท่อส่งก๊าซมี อัตรากำไรขั้นต้นสูงถึง 45% ซึ่งถือว่าเกินสมควรอย่างยิ่งสำหรับกิจการผูกขาดที่ใช้ทรัพย์สินสาธารณะ หากเป็นในประเทศที่มีกลไกกำกับดูแลเข้มแข็ง รายได้ลักษณะนี้ต้องถูกส่งคืนคลังหรือใช้ลดค่าไฟฟ้าให้ประชาชน แต่ในกรณีไทยกลับกลายเป็นกำไรเอกชนที่สูงผิดปกติ

ผลที่เกิดขึ้นคือประชาชนต้องจ่ายค่าไฟแพงโดยไม่รู้ตัว ในขณะที่ปตท.และผู้ถือหุ้นกลับได้กำไรเพิ่มขึ้นมหาศาล

===== มติของสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน (สตง.) มี ฐานะตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 223 (รธน.2550) และพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน พ.ศ. 2542 จึงมีศักดิ์ทางกฎหมายสูงกว่าพระราชบัญญัติการประกอบกิจการพลังงานที่ใช้โดยกกพ. =====

การที่กกพ.และกระทรวงพลังงานเพิกเฉยต่อมติดังกล่าว ถือเป็น การละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ และยังเอื้อประโยชน์ให้เอกชน ขัดต่อประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 157 ซึ่งเป็นความผิดทางอาญาของเจ้าหน้าที่รัฐ

นอกจากนี้ยังเป็นกรณีตัวอย่างของ การทุจริตเชิงนโยบาย (Policy Corruption) ที่หน่วยงานของรัฐใช้อำนาจหรือการตีความเพื่อเอื้อผลประโยชน์แก่ทุนใหญ่ โดยผลักภาระให้ประชาชน

===== ประเทศไทยเป็นภาคีอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการต่อต้านการทุจริต (UNCAC) ซึ่งกำหนดให้รัฐต้อง =====
* ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน (มาตรา 13)
* ดำเนินมาตรการป้องกันการทุจริตโดยหน่วยงานของรัฐ
* ให้ความคุ้มครองและเยียวยาผู้เสียหายจากการทุจริต

แต่การดำเนินการของกกพ.และกระทรวงพลังงานกลับตรงกันข้าม คือ อ้างว่ารับฟังความคิดเห็น แต่ไม่เปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วมจริง และไม่คืนประโยชน์ที่ควรเป็นของสาธารณะ

นี่ไม่เพียงแต่ขัดต่อกฎหมายภายใน แต่ยังขัดต่อพันธกรณีระหว่างประเทศที่ไทยมีต่อประชาคมโลกด้วย

===== คำว่า “การรับฟังผู้มีส่วนได้เสีย” ควรหมายถึงการเปิดให้ผู้เกี่ยวข้องโดยตรงได้เข้ามามีบทบาท แต่ในทางปฏิบัติ กลับถูกใช้เป็นเพียง เครื่องมือสร้างภาพ เพื่อให้การตัดสินใจที่เอื้อประโยชน์แก่ทุนใหญ่ดูมีความชอบธรรม =====

การประชุมและเอกสารทางการของกกพ.สะท้อนให้เห็นชัดเจนว่า ไม่มีการอ้างถึงข้อมูลสำคัญจากศาล สตง. และผู้บริโภคเลย แต่เลือกที่จะยึดเฉพาะหลักเกณฑ์ที่สามารถใช้อนุมัติให้ปตท.เก็บค่าผ่านท่อได้ต่อไป การ “ฟัง” ในที่นี้จึงไม่ใช่การฟังจริง แต่เป็นการเลือกฟังเฉพาะเสียงที่สอดคล้องกับผลประโยชน์ของผู้มีอำนาจทางเศรษฐกิจ

นี่คือตัวอย่างชัดเจนของ Regulatory Capture ที่ทำให้หน่วยงานกำกับกลายเป็นเพียงตรายางของเอกชน

===== กรณีค่าผ่านท่อก๊าซสะท้อนภาพรวมของวิกฤติหลักนิติธรรมไทย ที่คำพิพากษาศาลสูงสุดถูกเพิกเฉย มติองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญถูกละเลย และเสียงของประชาชนถูกตัดออกจากกระบวนการตัดสินใจ ผลลัพธ์คือการเอื้อประโยชน์ให้ทุนใหญ่ ขณะที่ประชาชนต้องแบกรับภาระ =====

ทางออกจึงต้องประกอบด้วย 3 มาตรการสำคัญ
# ตรวจสอบความรับผิด ของกกพ., กระทรวงพลังงาน และผู้บริหารปตท.ในฐานะเจ้าหน้าที่รัฐที่ละเว้นหน้าที่
# คืนประโยชน์ให้ประชาชน โดยการทบทวนอัตราค่าผ่านท่อและนำรายได้ที่เกิดขึ้นส่งคลัง
# ปฏิรูประบบกำกับดูแลพลังงาน ให้มีความโปร่งใส มีการมีส่วนร่วมของประชาชน และคุ้มครองผู้เปิดโปงการทุจริตอย่างแท้จริง

หากไม่ทำเช่นนี้ คำว่า “การรับฟังผู้มีส่วนได้เสีย” ก็จะยังคงเป็นเพียงวาทกรรมกลวง ๆ ที่ถูกใช้บังหน้าการแสวงหากำไรบนความเดือดร้อนของประชาชนต่อไป

📌 ความยาวบทความฉบับนี้ หากจัดหน้าปกติ (ฟอนต์ TH Sarabun 16pt, ย่อหน้าปกติ) จะได้ประมาณ 4–5 หน้า A4

คุณอยากให้ผมช่วย ทำเป็นไฟล์ .docx หรือ .pdf พร้อมจัดรูปแบบสวยงาม (หัวข้อ/ย่อหน้า/เชิงอ้างอิง) ไว้ใช้ยื่นหรือเผยแพร่เลยไหมครับ?